بناء الجملة العبرية ( المسند إليه - المسند)

الجملة:  كيان لغوى يتكون من كلمة أو أكثر يحمل معنى يحسن السكوت عليه مثل :

- הילד סגר את הדלת.

- כִּתְבוּ !

- שׁקט !

أما إذا اشتمل الكيان اللغوى على أكثر من كلمة، لكنه لم يعط معنى يحسن السكوت عليه فإنه يعتبر مركباً لا جملة مثل:

- התלמיד המצוין

- תיק התלמיד

- للجملة ركنان رئيسان لا تستقيم الجملة بدونهما، وأركان أخرى ثانوية قد ترد وقد لا ترد. أما الركنان الرئيسان (עיקרי המשפט) فهما :

1- مسند إليه נושֵׂא (موضوع يعلمه المتكلم والمخاطب)

2- مسند נשׂוא (خبر جديد يضيفه المتكلم إلى المخاطب)

وأما الأركان الثانوية فهى بمثابة مكملات للركنين الرئيسين، وتنقسم إلى قسمين:

1- مكملات للاسم משלימי השם ←  (تابع לוואי - بدل תמורה)

2- مكملات للفعل משלימי הפועל ←  (مفاعيل מושאים – ظروف תיאורים)

- هناك نوعان للمسند إليه:

1- مسند إليه معلوم

                  ▼

* هو مسند إليه واضح ومحدد :

- יוסף בא

ولهذا النوع من المسند إليه عدة صيغ يرد عليها هى:

- اسم ذات : كما في جملة : הילד בא جاء الولد .

- صفة : كما في جملة : הקטן הבין فهم الصغير .

- اسم مشتق (اسم فاعل - اسم مفعول) : كما في جملة : הסופרים השיבו أجاب الكُتاب

- اسم عدد : كما فى جملة : השלושה באו جاء الثلاثة .

- ضمير: كما فى جملة: הלכנו ذهبنا (כינוי חבור) . הוא הלך (כינוי פרוד)

2- مسند إليه مبهم נושֵׂא סתמי

                               ▼

* قد يكون المسند إليه غير معلوم أو أن ذكره غير مهم عندئذ يطلق عليه (مسند إليه مبهم).

ولهذا النوع من المسند إليه عدة صور يرد عليها هى:

1- فعل مبنى للمعلوم متصرف فى أى زمن مع صيغة جمع الغائبين : פִּרְסְמוּ את החומר למבחן - משתפים אותי בהכנות למסיבת סוף השנה - יקבלו את הצעתי .

2- فعل مبنى للمجهول مصحوباً بإحدى أدوات النسب: הוסכם על דיחוי הטיול.

3- מי + فعل الشرط + جواب الشرط : מי שילמד יצליח.

4- بعض الكلمات المبهمة مثل: כולם - מישהו - משהו - כל אחד - אף אחד – פלוני – אלמוני:

אלמוני שלח לי זר פרחים ליום הולדתי.

● الحالات التى يستخدم فيها المسند إليه المبهم :

1- كون الفاعل غير معلوم.

2- كون الفاعل غير مهم.

3- عدم الرغبة فى ذكر الفاعل مثل: שָברו חלון.

4- إعطاء انطباع أن ما يتم الحديث عنه حقيقة مسلم لها مثل : במסעדה זאת אוכלים ארוחות טעימות.

5- كون الرسالة التى تحملها الجملة أهم من ذكر الفاعل مثل: הודיעו ברדיו על פיגוע בצפון.

لتحويل الجملة البسيطة ذات المسند إليه المعلوم إلى جملة بسيطة ذات مسند إليه مبهم يتم اتباع إحدى الطريقتين التاليتين:

1- فعل مبنى للمجهول + أداة نسب

2- فعل مبنى للمعلوم متصرف فى أحد الأزمنة مع جمع الغائبين

- הוכרז על דיחוי הטיול.

- פתחו בבית ספרי קורס בעברית לתלמידים מתקשים. 

أنواع المسند סוגי הנשוא

                          ▼

1- اسمى נשוא שמני:

- משה רופא .

2- فعلى נשוא פועלי:

- דוד יָשֵׁן .

- המשטרה חשפה רשת ענפה של זייפני דרכונים.

3- נשוא קיום :

- مسند تمثله ثلاث كلمات:

*יש

*היה ← حال إمكان استبدالها تركيبياً بـ יש

*אין ← حال إمكان استبدالها تركيبياً بـ יש

- יש כסף.

- בפרק  זה  יש  תרגול  רב  של  הנושא הנלמד.              

- הייתה לנו מסיבת סיום מוצלחת ביותר. (הייתה يمكن استبدالها بـ יש)

- אין לי אפשרות לסייע לכם במקרה זה. (אין يمكن استبدالها بـ יש)                    

4- נשוא מודאלי :

- مسند يوضح موقف المتكلم من الفعل كالإجازة أو المنع أو التحريم أو التوجيه..... إلخ:

- צריך ללכת

- כדאי להקפיד בכל ניסוי בתחום המדע על ההשלכות המוסריות.

* الكلمات المعبرة عن هذا النوع من المسند:

רצוי - חובה - מותר- אסור - כדאי- חייב - צריך- מומלץ – אפשר – עדיף – חשוב – נעים. وما شابهها مثل:

- אפשר ללמוד.

- ניתן ללמוד.

- יש ללמוד.

- קשה ללמוד.

- קל ללמוד.

■ ملحوظة:

- كل كلمة يمكن استبدالها ب אסור – מותר تقع فى موقع المسند.

- المصدر اللامى يحتل موقع المسند إليه.

الأنماط التى يأتى عليها المسند

1- فعل: יוסף נרדם.

2- اسم : יוסף רוקח.

3- صفة: יוסף מנומס.

4- مركب نسبة : יוסף בכיתה.

5- اسم عدد : יוסף הראשון.

6- اسم استفهام : מה עשה יוסף ؟